Nowe strefy czystego transportu – co zmieniają od 2026 roku

Tomasz Agatowski
23 lip
4 minut(y) czytania

Zgodnie z przyjętą pod koniec 2024 r. nowelizacją ustawy o elektromobilności, miasta powyżej 100 tys. mieszkańców, w których stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego stężenia NO₂, będą musiały wyznaczyć Strefy Czystego Transportu (SCT) od 1 stycznia 2026 r. (podobnie jak znane z Europy strefy niskoemisyjne – LEZ)ecoekonomia.plprawo.pl. Ograniczenia w tych strefach dotyczą ruchu na określonych ulicach: do centrum wjadą tylko pojazdy spełniające wymagane normy emisji spalin. Celem takich stref jest ograniczenie zanieczyszczeń powietrza i poprawa zdrowia mieszkańców zielona.interia.pl. W praktyce oznacza to, że starsze, bardziej emisyjne auta będą sukcesywnie wypierane z centrów miast. Na przykład w Warszawie wprowadzona 1 lipca 2024 strefa SCT wymagała, aby benzynowe samochody miały co najmniej normę Euro 2 (max 27 lat), a diesle – Euro 4 (max 19 lat)nfm.com.pl. Z czasem normy będą zaostrzane.

Znaczenie dla firm flotowych

Strefy Czystego Transportu mogą mieć poważne konsekwencje dla przedsiębiorstw transportowych:

Zakazy wjazdu: Starsze pojazdy niespełniające wymogów SCT nie będą mogły wjeżdżać do objętych stref obszarów. Przykładowo, w warszawskiej strefie od 2024 r. do centrum mogły wjeżdżać tylko diesle min. Euro 4 i benzyniaki min. Euro 2 nfm.com.pl. W praktyce oznacza to, że część floty – zwłaszcza przestarzałe ciężarówki i dostawczaki – zostanie wyłączona z możliwości wjazdu.
Mandaty: Wjazd do SCT bez uprawnień jest wykroczeniem drogowym – grozi za to mandat (np. do 500 zł)infor.pl. W Warszawie kierowca załapany na nieuprawnionym wjeździe płaciłby 500 zł kary infor.pl. Każdy kolejny wjazd bez uprawnień oznacza kolejne ryzyko mandatu (w niektórych strefach – np. w ramach limitu 4 darmowych wjazdów, a potem 500 zł)truckslog.pl. To bezpośrednie zagrożenie finansowe za łamanie przepisów.
Koszty operacyjne: Wprowadzenie SCT prawdopodobnie podniesie koszty floty. Firmy będą musiały analizować wiek i normy emisji swoich pojazdów oraz inwestować w nowsze auta albo płacić za wjazd ograniczonych aut (jeśli taka opcja zostanie przewidziana)truckslog.plnfm.com.pl. Już teraz eksperci podkreślają, że dla przewoźników to „kosztowna” konieczność ekologicznej transformacji floty truckslog.pl. W przyszłości mogą pojawić się opłaty za wjazd aut niespełniających norm lub limitowane wjazdy – a to generuje dodatkowe wydatki.
Wizerunek firmy: Dostosowanie się do nowych przepisów pozytywnie wpływa na postrzeganie firmy (środowiskowa odpowiedzialność, nowoczesność floty). Z drugiej strony ciągłe naruszanie zasad (np. nielegalne wjazdy) może nadszarpnąć reputację firmy w oczach klientów i lokalnych społeczności. Świadomość ekologiczna klientów i partnerów biznesowych sprawia, że posiadanie „czystej” floty staje się atutem.

Wyzwania dla zarządzających flotą

Zarządzanie flotą w warunkach SCT wymaga rozwiązania kilku kluczowych problemów:

Identyfikacja pojazdów spełniających normy: Flota musi mieć dokładną ewidencję klasy emisji każdego pojazdu (wg daty produkcji lub klasy Euro). Warto regularnie analizować wiek i normy aut we flocie nfm.com.pl, bo dopiero to pozwala ustalić, które pojazdy mogą poruszać się w strefach, a które nie. W praktyce oznacza to potrzebę systematycznej weryfikacji danych o samochodach (np. przez porównanie z Centralną Ewidencją Pojazdów) i segregacji floty na „zieloną” oraz „ograniczoną”.
Planowanie tras: Trasy przejazdu muszą być zaplanowane tak, aby starsze lub bardziej emisyjne pojazdy omijały strefy zakazane. Konieczna jest analiza mapy stref i bieżące korygowanie planów przewozów – zwłaszcza gdy strefy będą sukcesywnie wdrażane w kolejnych miastach nfm.com.pl. Dla poszczególnych pojazdów warto przewidzieć alternatywne trasy czy punkty załadunku/rozładunku poza strefą.
Informowanie kierowców: Kierowcy muszą być na bieżąco z nowymi zasadami i wiedzieć, gdzie obowiązują strefy. Trzeba ich instruować, które pojazdy mogą wjechać, a które nie, oraz jakie trasy wybierać. Ważne jest też wdrożenie procedur postępowania w razie niezamierzonego wjazdu (np. wycofanie się z strefy).
Zgodność z przepisami: Flota powinna mieć system raportowania i nadzoru, aby łatwo udokumentować przestrzeganie wymogów SCT. Obejmuje to monitorowanie danych telematycznych (trasa, czasy wjazdów), rejestrację ewentualnych opłat lub zgłoszeń oraz audyt spełnienia norm emisji. Dzięki temu można szybko wykryć nieprawidłowości i uniknąć kar. W praktyce firmy już analizują trasy i planują modernizację floty, uwzględniając te zmiany nfm.com.pl.

Rozwiązania Evtelematix – wsparcie dla flot w SCT

Nowoczesne systemy telematyczne mogą znacząco ułatwić dostosowanie floty do wymogów SCT. Evtelematix oferuje zintegrowane narzędzia i funkcje, które pomagają sprostać powyższym wyzwaniom:

Identyfikacja pojazdów wg norm emisji: System automatycznie przypisuje każdemu pojazdowi klasę emisji (normę Euro) na podstawie danych rejestracyjnych lub modelu. Dzięki temu flota ma wgląd, które auta spełniają wymagania stref, a które są poza normą.
Alerty geozonowe (geofencing): W oprogramowaniu można wyznaczyć wirtualne granice stref czystego transportu. Gdy pojazd zbliża się do takiej strefy lub wjeżdża na jej teren, system natychmiast wysyła alert (np. SMS lub powiadomienie w aplikacji). Taka funkcja pozwala kierowcy i administratorowi floty reagować przed naruszeniem przepisów. Podobne rozwiązania (geofence i real-time alerts) opisał np. system Flotman, który ostrzega o wjeździe/wyjeździe pojazdu ze strefy flotman.plflotman.pl.
Optymalizacja tras: Moduł nawigacyjny Evtelematix uwzględnia zakazy wjazdu – dla pojazdów nienormatywnych może automatycznie zaproponować trasę omijającą wyznaczone strefy. Dzięki temu kierowcy nie muszą ręcznie szukać objazdów. System jednocześnie optymalizuje trasę pod kątem kosztów paliwa i czasu – co jest nie tylko wygodne, ale pomaga też ograniczać emisję CO₂flotman.pl.
Raporty i zgodność: Evtelematix generuje raporty pokazujące historię przejazdów oraz wjazdów do stref. Menedżerowie floty mogą łatwo sprawdzić, czy wszystkie pojazdy poruszały się zgodnie z przepisami (np. czy auta o niższej normie nie wjechały do SCT). System może też podsumować emisje CO₂ całej floty czy pojedynczego pojazdu. Te dane przydają się przy audytach i przy ocenie, czy flota spełnia wymagania ekologiczne.

Dzięki takim narzędziom zarządzający flotą zyskują przejrzysty wgląd w dane o emisjach swoich pojazdów i mogą szybko reagować na ograniczenia wynikające z nowych przepisów. Evtelematix pomaga więc nie tylko uniknąć kar i sankcji, ale także zoptymalizować operacje transportowe w warunkach coraz bardziej restrykcyjnej polityki środowiskowej.

Źródła: Przepisy o strefach SCT opisują m.in. ministerialne nowelizacje ustaw (ustawa o elektromobilności)ecoekonomia.plprawo.pl oraz uchwały samorządowe (np. Warszawa, Kraków). Informacje o skutkach wprowadzenia SCT pochodzą z branżowych analiz i raportów truckslog.plnfm.com.plinfor.plflotman.plflotman.plflotman.pl. Vulkanography: zdjęcia wykorzystano wyłącznie w celu ilustracyjnym (żadne dane firmowe).